Μπορός-Λιάκας-Θεοφράστειο Μονοπάτι Φυσιογνωσίας-Ασώματος-Καλάμι-Πατουμένη-Σταυρί

Λίγο πιο κάτω από το γεφύρι του Σταυριού στρίβουμε δεξιά το μονοπάτι που οδηγεί μέσα από βαθύσκιωτες καστανιές στη μάνα της Ρουδιάς και συνεχίζει ακολουθώντας το Θεοφράστειο Μονοπάτι Φυσιογνωσίας που καταλήγει στο γραφικό γειτονοχώρι, τον Ασώματο. Στο ύψος των πηγών από τις οποίες υδρεύεται ο Ασώματος διασταυρώνεται με μονοπάτι που ανηφορίζει από δεξιά ως την κορφή του Λιάκα.

Ο Λιάκας είναι μια λιόφυτη περιοχή που εκτείνεται ανάμεσα στο Πάτ’μα και το Καλάμι, λουσμένη στο φως του ζωοδότη ήλιου από την ανατολή ως τη δύση, εξ ου και τ’ όνομά της (ήλιος > ηλιακός > λιακός > λιάκας). Στο Λιάκα και πάνω από την Ιλέψα υψώνεται το πέτρινο βουνό  Νίκωνας. Η βραχώδης πλευρά του βουνού που βλέπει προς το βορά σχηματίζει πολύ επίπεδες και λείες επιφάνειες, που στην καλπάζουσα φαντασία των προγόνων μας έμοιαζαν με τις πλακερές πέτρες πάνω στις οποίες οι μπαρμπέρηδες ακόνιζαν στα παλιά τα χρόνια τα ξυράφια τους. Γι’ αυτό, στα παραμύθια των γιαγιάδων και των παππούδων μας, στα γυαλιστερά πλευρά του Νίκωνα ακόνιζαν οι πειρασμοί και οι Βριγοί τα σπαθιά τους!! Κατάλοιπο της λαϊκής αυτής δοξασίας είναι και η άλλη ονομασία του βουνού, «Τ’ Βριγιού του ράχτου».

p1170857.jpg

Σύμφωνα με τα όσα καταγράφουν οι φιλόλογοι Δημήτρης και Γιάννης Δ. Παπάνης στο βιβλίο τους «Τοπωνυμικό οδοιπορικό στην Αγιάσο Λέσβου» (Μυτιλήνη,. Ιούνιος 1998), το βουνό πήρε το όνομά του από κάποιον ασκητή και ιερομάρτυρα Νίκωνα, γεννημένο στη Νεάπολη της Ιταλίας, ο οποίος επέλεξε για να ασκητέψει αυτή την πετρώδη πλαγιά, όταν ήρθε στη Λέσβο με 99 μαθητές από το όρος Γάνος της ομώνυμης θρακικής πόλης της Προποντίδα. Η άφιξη του Νίκωνα στη Λέσβο και στο βουνό αυτό θα πρέπει, κατά την άποψη του Γιάννη Μουτζούρη, να έγινε πριν από το 313 μ.Χ. Ο Νίκωνας έμεινε για λίγο στη Λέσβο και στη συνέχεια έφυγε για τη Σικελία, όπου μαρτύρησε αποκεφαλισθείς. Στο κτήμα του Παύλου Κανιμά, που βρίσκεται στο Νίκωνα, υπάρχει ένα εκκλησάκι ερειπωμένο, που είχε κτισθεί προς τιμήν του ιερομάρτυρα.

Η κορυφή του Λιάκα προσφέρει απίστευτη, μοναδική θέα στην ευρύτερη περιοχή Αγιάσου – Ευεργέτουλα. Η ματιά διαγράφει ένα νοητό κύκλο, που ξεκινά από τα δυτικά, απ’ όπου ξεπηδά μέσα από την οργιαστική βλάστηση του καστανιώνα ο βιγλάτορας Όλυμπος, με την Αγιάσο στους πρόποδές του, και ακολουθά το βλογημένο λιώνα που, κυματίζοντας πάνω σε απανωτές λοφοσειρές και δροσόλουστες λαγκαδιές, κατηφορίζει ως τον εύφορο κάμπο του Ευεργέτουλα, πάνω στο πράσινο χαλί του οποίου είναι κεντημένα τα γραφικά του χωριουδάκια. Οι Λάμπου Μύλοι, τα Κεραμειά, το Ίππειος. Και πιο ψηλά κουρνιάζει μέσα στην αετοφωλιά του ο γραφικός Ασώματος, πνιγμένος μέσα στο πράσινο της ελιάς. Γυρίζει η ματιά προς την ανατολή και σαγηνεύεται από τη μαγευτική θέα του Κόλπου Γέρας, που ξαπλώνεται νωχελικά ανάμεσα Αμαλής και Ολύμπου. Η επιφάνειά του αντανακλά τις πρωινές ηλιαχτίδες, που λαμπιρίζουν χορεύοντας στα γαλήνια νερά του. Η ανατολική πλευρά του βουνού σχηματίζει μια απότομη κοψιά που βουτά βαθιά ως τη Νυχτάντα και τους Άγιους Ανάργυρους. Το βλέμμα αγκαλιάζει τα Άντρια, το Ράδι, τα Κουρδάτσια και βυθίζεται σε καταπράσινες ρεματιές που φιδοσέρνονται ως τον κάμπο. Όπου ροβολούν τα ζωογόνα νερά των ρεμάτων, πυργώνουν το μπόι τους λυγερόκορμες λεύκες, λαμπαδοχυτά κυπαρίσσια και βαθύσκιωτα πλατάνια, βάφοντας με αδρές πράσινες πινελιές τον λαδόχρωμο καμβά του φυσικού τοπίου.

Κατεβαίνουμε το μονοπάτι από το Λιάκα ώσπου να συναντήσουμε το Θεοφράστειο Μονοπάτι Φυσιογνωσίας, που έρχεται από τον Μπορό και συνεχίζει μέχρι το κοιμητήριο του Ασωμάτου. Καφέ στην πλατεία του χωριού και επιστροφή από το Καλάμι. Το μονοπάτι ακολουθά τη ρεματιά που πνίγεται στην οργιαστική βλάστηση. Οι ελιές ροβολούν ως το ρέμα. Πλατάνια, πρίνοι, βάτα, κισσοί, λεύκες, λυγαριές, βρωμούσες σφιχταγκαλιάζονται σαν ερωτευμένοι, πλέκοντας πυκνόβλαστο πέπλο στη ντερεδιά. Καταλάγκαδα, τα ξερά πεσμένα πλατανόφυλλα υφαίνουν το φαιοπράσινο χαλί τους. Κουδουνίσματα ποιμνίων, βελάσματα προβάτων, τιτιβίσματα πουλιών σού χαϊδεύουν τ’ αυτιά. Καθώς ψηλώνουμε στη λαγκαδιά το μονοπάτι απομακρύνεται από το ρέμα και σκαρφαλώνει δεξιά μέχρι να ανταμώσει την πατουμένη της Καρύνης, που μας βγάζει στο Σταυρί.