Δομημένο Περιβάλλον

Το δομημένο περιβάλλον του παραδοσιακού οικισμού Αγιάσου

Ο οικισμός Αγιάσου είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός με το από 19.10/13-11-1978 Π.Δ. (ΦΕΚ 594/Δ΄/13-11-1978). Αναπτύχθηκε με βάση έναν πρωταρχικό άξονα. Ο χαρακτήρας του είναι αστικός (συνεχές οικοδομικό σύστημα) και οι αυλές λείπουν τελείως ή είναι ελάχιστες. Ο οικισμός αναπτύσσεται γύρω από την εκκλησία της Παναγίας σε σχήμα χωνιού. Τα κυριότερα παραδοσιακά οικοδομικά υλικά είναι η πέτρα και το ξύλο, που προέρχονται είτε από ντόπιες πηγές είτε από τη Μικρασία. Το παραδοσιακό σπίτι, συνήθως, είναι διώροφο και περιστοιχισμένο από βοηθητικά κτίσματα μέσα σε μια μικρή αυλή, έτσι που το σύνολο να αποτελεί μια κλειστή προς το δρόμο μονάδα. 

Λιθόστρωτα (η ακαταμάχητη γοητεία της άσπρης πέτρας)

Οι δρόμοι της Αγιάσου καλύπτονται με λιθόστρωτο (άσπρη πέτρα) που λέγεται ντουσεμές. Τις τελευταίες δεκαετίες καθιερώθηκε η χρήση κυβόλιθων των Μυστεγνών (παβέδων). Οι μέθοδοι κατασκευής δείχνουν πολλές ομοιότητες με τη Βόρεια Ελλάδα, τη Θράκη και τη Μικρά Ασία. Στην Αγιάσο διατηρούνται ακόμα σχεδόν αναλλοίωτοι στο διάβα του χρόνου πολλοί χορταριασμένοι ντουσεμέδες (πατουμένις), ιδιαίτερα στη γραφικότατη και πολυτραγουδισμένη συνοικία της Μπουτζαλιάς.

Κοινόχρηστες βρύσες: To λάλον ύδωρ της ζωοδότρας πηγής!

Οι κοινόχρηστες βρύσες ικανοποιούσαν παλιότερα μια αδήριτη κοινωνική ανάγκη. Με την πάροδο του χρόνου όμως, αφενός η κατασκευή των υδρευτικών δικτύων και η θέσπιση φορολόγησης των δημοτών για την παροχή των ανταποδοτικών δημοτικών υπηρεσιών και αφετέρου η όξυνση του προβλήματος της λειψυδρίας λόγω περιβαλλοντικών αλλαγών και υπερκατανάλωσης, σταδιακά επέβαλαν την κατάργησή τους μέσα στα όρια του οικισμού. Λίγες πια μένουν για να θυμίζουν τις παλιές ανεπίστροφες εποχές.

Τα ξωκλήσια της Αγιάσου (ανθρώπινες πινελιές στον καμβά της φύσης)

Η πίστη των χριστιανών στο Θεό, στην Παναγιά και στους αγίους της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας όπλισε τα ανθρώπινα χέρια με τη θέληση και τη δύναμη να χτίσουν πλειάδα μικρών ναϋδρίων στα βουνά και στους κάμπους, σε δημόσιες δασικές εκτάσεις ή και μέσα στα κτήματά τους, σε παρόδιες εύκολα προσβάσιμες τοποθεσίες ή σε απόμακρα σπανίως επισκέψιμα μέρη. 

Ναοί και εκκλησάκια

Μετά το σεργιάνι στα ξωκλήσια της Αγιάσου ας ρίξουμε μια ματιά και εντός… των τειχών της κωμοπόλεως. Θρησκευτικό κέντρο του νησιού εδώ και αιώνες ο Ιερός Ναός και αργότερα το Ιερό Προσκύνημα της Παναγιάς (Κοίμησης Θεοτόκου) δεσπόζει στο κάτω μέρος του χωριού. 

Κάτω απ’ τις δροσόλουστες φρίτζες…

Κάτω απ’ τις δροσόλουστες φρίτζες…

Μια πράσινη θάλασσα λούζει από παντού την Αγιάσο και τη δροσίζει ολοχρονίς με την αστείρευτη αύρα της. Οι κάτοικοί της όμως δεν αρκέστηκαν σ’ αυτό. Παρά την ιδιαίτερα πυκνή δόμηση του χωριού και την έλλειψη αυλών, φρόντισαν να φυτέψουν αναρριχητικά φυτά και δέντρα στις γειτονιές, στα καλντερίμια, στα στενοσόκακα. Μα πάνω απ’ όλα έφτιαξαν τεράστιες φρίτζες, που γεφυρώνουν τους δρόμους γύρω από τον αφαλό της, την εκκλησιά της Παναγιάς, και προσφέρουν παχύ ίσκιο στους θαμώνες των μαγαζιών. 

Pages