Ήθη - Έθιμα - Πανηγύρια
Ήθη και έθιμα - Πανηγύρια
Η Αγιάσος, μάνα του λεσβιακού λαϊκού πολιτισμού, γιόρταζε παλιότερα πολλά τοπικά πανηγύρια, που είχαν σχέση με το χριστιανικό εορτολόγιο και πατροπαράδοτα λαϊκά έθιμα. Δυστυχώς όμως οι ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών, εξάλειψαν πολλά απ’ αυτά.
Το πανηγύρι της Αγίας Τριάδας και το πέταγμα του φαναριού
Μεγάλο πανηγύρι γίνεται κάθε χρόνο το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος στην Αγιάσο. Λαϊκά και παραδοσιακά μουσικά σχήματα του νησιού μας παίζουν μέχρι πρωίας στα καφενεία του Καμπουδιού και του Σταυριού. Την παραμονή, μετά την τέλεση του εσπερινού που τελείται στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδας, ακολουθεί το πέταγμα του φαναριού, που επαναλαμβάνεται το απόγευμα της ίδιας μέρας.
Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία
Η ακριβής περίοδος εμφάνισης του εθίμου του πανηγυριού του Προφήτη Ηλία, του ¨ΑΓ’ΛΙΑ¨, δεν είναι γνωστή. Σύμφωνα με μαρτυρίες κάνει την εμφάνιση του πριν την απελευθέρωση του νησιού από τους Τούρκους. Το βράδυ της παραμονής της εορτής του ¨ΑΓ’ΛΙΑ¨, δηλαδή στις 19 Ιουλίου, οι άνδρες και οι έφηβοι, οι μπεκιάρηδες, οι λεβέντες του χωριού με στολισμένα τα μουλάρια τους και τ’ άλογά τους ξεκινούσαν για τον Όλυμπο, στην κορυφή του οποίου βρισκόταν και φυσικά βρίσκεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Το πανηγύρι τούτο ήταν καθαρά αντρικό, οι γυναίκες δεν ανέβαιναν στο βουνό. Εδώ οι άντρες έδειχναν την ομορφιά και τη λεβεντιά τους στολισμένοι με τα καλά τους σαλβάρια και τα χασιδένια πουκάμισα τους.
Άγιστρο-κλήδονας
Στην Αγιάσο το έθιμο λέγεται Κάψαλα ή Άγιστρο. Στις 23 του Ιούνη μετά τη δύση του ήλιου σε κάθε τρίστρατο στο χωριό άναβαν φωτιές με κλαδιά που μάζευαν από τα χωράφια
Δωδεκαήμερο
Δωδεκαήμερο είναι οι μέρες από τα Χριστούγεννα έως και τα Φώτα. Παλαιότερα οι προετοιμασίες για τις μέρες αυτές ξεκινούσαν την προπαραμονή των Χριστουγέννων με τη σφαγή του χοίρου. Ήταν σπάνιο ένα νοικοκυριό να μην έχει θρέψει ένα χοίρο, για να τον σφάξει τις μέρες αυτές. Την προπαραμονή, λοιπόν, των Χριστουγέννων όλο το χωριό ηχούσε από τις «τσιριές» (φωνές) των χοίρων που τους κεντούσαν (έσφαζαν). Με το κρέας του έφτιαχναν τα λουκάνικα, τα οποία κρεμούσαν στο τζάκι, για να στεγνώσουν, παστό αλλά και καβουρμά. Παραδοσιακό φαγητό, επομένως, τόσο των Χριστουγέννων όσο και της Πρωτοχρονιάς αποτελούσε το χοιρινό είτε σελινάτο είτε τηγανητό. Ακόμα και σήμερα το χοιρινό παραμένει το παραδοσιακό φαγητό για πολλά νοικοκυριά.